ERGENLE İLETİŞİM VE İHTİYAÇLARIN FARKEDİLMESİ.

Anne babalar yada biz büyükler için çocuklarla kaliteli iletişim kurabilmek ve onlara anlaşıldığını
hissettirmek, sağlıklı bir ilişkinin göstergesi olacaktır. Ergenleri anlamak iletişim stratejileri ile onların
temel ihtiyaçlarının anlaşıldığını ve karşılanabileceğini hissettirmek, etkin dinleme ile güvene dayalı
bir ilişki kurmak bizlerin en önemli görevidir. Bunun için biz büyükler ergenlerle kaliteli iletişim becerileri
geliştirmek zorundayız. Bu durumda onların bulundukları gelişim dönemi ve özelliklerini hatırlayarak
iletişim kurmak gereklidir.
Bunun için ergenleri yargılamadan dinlememiz, anlattıkları konuları hor görmememiz, dinlemeden
öneri, akıl vermememiz, anlattıklarına soğuk ve ilgisiz kalmamamız, düşündükleri ve hissettiklerinin
yanlış olduğunu söylemememiz, kutuplaşmış dil kullanmamamız gerekmektedir. Anne babalar olarak
genç cocuğumuz bize bir şey anlatırken onların iyiliği için hemen öneri vermeye ve doğru olanı onlara
göstermeye başlarız. Ancak araştırmalar ve klinik deneyimler, ergenlerle diyalog kurarken birşey
söylemekten çok etkin dinlemenin iletişimin kalitesini daha artırdığını ve ergenlerin aileleri ile daha sıkı
bağ kurmasını sağladığını göstermektedir. Ergenlerle iletişimde en önemli nokta onlara dinlenildiklerini
hissettirmektir. Dinlenildiklerini hissettirmek için lütfen öğüt vermeyelim, yargılamayalım, konuyu
değiştirmeyelim, akıl okumayalım, yatıştırmaya çalışmayalım. Ergen size ne anlatırsa bedeninizle ve
mimiklerinizle onu kabul ettiğinizi yani kabul dilini kullandığınızı ona hissettirin. Karşıdaki kişinin
dediklerini kabul dilindeki gibi koşulsuz dinlerseniz, bunun yanında karşı tarafı anladığınızı belirtmek için
kullandığı kelime ve cümlelerin altındaki duyguları ve düşünceleri ona yansıtırsanız, yada diğer bir
deyişle geri iletirseniz etkin bir dinleme yapmış olursunuz.
Orneklendirmek gerekirse; Ergen "Bugün matematik dersi çok zordu. Üff! Hiç birşey anlamadım ya
matematikten kalırsam " diye sıkıntısını size iletirse, bizden yardım istiyor, çözüm bekliyor demektir.
Burada önemli olan bizlerin ergene nasıl yaklaşacağımızdır. "Matematik dersinin zor geçtiğini
söylüyorsun, anladığım kadarıyla bu canını sıkıyor hatta endişelisin" diyebiliriz yada "Gir odana
televizyon seyretmek yerine dersini çalış ..." diyebiliriz.
Unutmayalım ki ergenlik döneminde bağımsız olma, kimlik oluşturma, kendine güven ve eğlence
temel duygusal ihtiyaçlardır. Aslında çocuğunuz sizinle konuşurken bu temel ihtiyaçlarının
karşılanacağına dair sizden güvence talep etmektedir. Ergene bu ihtiyaçları karşılamaktan çok, bu
ihtiyaçların görülüp kabul edildiğini hissettirmek daha önemlidir. Ergenin iletileri duygu içermese bile,
sizin ses tonu ve bedeninden hangi ruh hali içerisinde oluğunu anlamanız ve geri iletmeniz çok önemlidir.
Burada empati kurmak ergen ve ebeveynler için olmazsa olmazdır.
Ergenlik dönemi gelişimle ilgili değişimin çok hızlı olduğu bir dönemdir. Vücut ve düşünce yapısı
hormonların etkisi ile hızlı değişim gösterir. Ergenler bu hızlı değişime uyup uyum sağlamakta zorluk
yaşayabilirler. Bu dönemde yaşanan yoğun duygular ve ihtiyaç farkındalığı ergenleri huzursuz edebilir,
bu son derece doğaldır. Zaten kendiliğinden karmaşık olan bu dönemde anlaşılmak ergenler için en
doğal ihtiyaçtır. Kendilerinin ebeveynleri tarafından anlaşıldığını hisseden ergenler, birçok alanda daha
az sorun yaşayacak ve ergenlik dönemini daha kolay atlatacaklardır.
Ercan AKPINAR
Dünya Çocuk ve Gençlik Derneği Genel Başkanı